گروه زبان‌های باستانی و متون کهن بر اساس اساسنامۀ پژوهشگاه میراث فرهنگی در سال 1375، به منظور پاسخگویی به نیازهای پژوهشی بنیادی-کاربردی در زمینۀ آثار زبانی و نوشتاری برجای مانده از دورۀ باستان تشکیل شد. از عمدهترین وظایف حاکمیتی این گروه مطالعات زبانشناسی تاریخی و تحقیقات مربوط به علم کتیبهشناسی دورۀ باستان در محدودۀ ایران فرهنگی است. کتیبهها شامل نوشتههایی هستند که بر روی سنگها، دیوارههای کوهها، سکهها، مهرها، سفالها و ... حکاکی یا نوشته شدهاند. کتیبهها بر اساس نوع و جنس آنها و یا مضامینی که در بردارند به گروههای متفاوتی تقسیم‌بندی می‌شوند. در یک تقسیم‌بندی کلی میتوان کتیبهها را به دو گروه منقول و غیرمنقول تقسیم کرد. کتیبههای منقول شامل سکهها، مهرها، گلمهرها، اثرمهرها... و کلیۀ اشیاء موزهای هستند که بر روی خود نوشته دارند و کتیبههای غیرمنقول شامل دیوارنوشتهها، سنگنوشتهها و آثار نوشته شده بر بناهای تاریخی هستند. اعضاء گروه زبان‌های باستانی و متون کهن در زمینۀ آثار تاریخی مربوط به زبانها و خطوط دورۀ باستان و همچنین مباحث مربوط به علم زبانشناسی تاریخی و مطالعات میان رشتهای مشغول به کار و فعالیت هستند.
گروه زبان‌های باستانی و متون کهن در راستای تحقق یکی از اهداف حاکمیتی خود که همانا پاسداری از میراث زبانی و نوشتاری دورهی باستان در محدودۀ ایران فرهنگی است در نظر دارد که دادههای اطلاعاتی مربوط به آثار کتیبهدار دوران باستان را که بخش مهمی از هویت ملی ما ایرانیان است به گونهای علمی و نظام‌مند در پایگاهی دیجیتالی با امکان دسترسی پژوهشگران جمع‌آوری نماید. این گروه در حال حاضر دارای 5 عضو عضو هیئت علمی و 3 کارشناس پژوهشی است.