پژوهشکدۀ زبان‌شناسی، کتیبه‌ها و متون در آغاز دهۀ هفتاد هجری شمسی با نام پژوهشکدۀ زبان و گویش فعالیت پژوهشی خود را آغاز کرد.
این پژوهشکده بر اساس مصوبۀ وزارت علوم، تحقیقات و فناوری به شماره‌ی 458/2/862 مورخ 25/1/1386 به پژوهشکدۀ زبان‌شناسی، کتیبه‌ها و متون تغییر نام داد.
 پژوهشکدۀ زبان‌شناسی، کتیبه‌ها و متون در راستای وظایف قانونی محوله به امر شناسایی و مستندسازی میراث ‌فرهنگی در حوزۀ زبان و گویش و آثار تاریخی نوشته­دار (کتیبه­دار) می­پردازد. دامنۀ فعالیت­های این پژوهشکده در حوزه­های زبان و گویش­های رایج، آثار تاریخی نوشته­دار باستانی ،  آثار نوشتاری دوران اسلامی از جمله اسناد تصویری، نسخ خطی، اوراق تاریخی ،سکه ها ، مهرها  و   گورستان­های تاریخی گسترده است.
سه گروه پژوهشی پژوهشکده با اعضای هیئت علمی و کارشناسان پژوهشی در راستای اهداف و وظایفی که در پی می‌آید فعالیت می­کنند.
​​​​​​​